خلقیات منفی ایرانیان در سفرنامه اوایویه

فاطمه حبیبی 

مشخصات کتاب: اولیویه (1370) .سفر نامه ی الیویه: تاریخ اجتماعی –اقتصادی ایران در دوران آغازین عصر قاجاریه. ترجمه :محمد طاهر میرزا. تصحیح وحواشی:غلامرضا ورهام. تهران: اطلاعات. 204 صفحه

آنچه در پاسخ به پرسش اساسی مقاله از سفرنامه اولیویه به دست آمد را می‏توان در سه دسته علل افول ایرانیان از دوران طلایی تمدن خویش خلاصه کرد. 1- علل فرهنگی 2- علل اقتصادی 3- علل سیاسی 1-علل فرهنگی -خرافه پرستی -غرور وتکبر -دروغ و تزویر -غیرت وتعصب نا بجا -انعطاف نا پذیری و عدم اصلاح رویه در پیش گرفته -رواج فساد در جامعه 2 -علل اقتصادی با توجه به متن سفرنامه دلایل اقتصادی شامل موارد زیر می‏شوند -رشد ناهماهنگ علوم و صنایع -عدم ارتباط و مراوده‏ی لازم با جوامع صاحب علم. نویسنده در این زمینه با اشاره به عشق و اشتیاق ایرانیان به علم، فقدان ارتباط لازم با فرهنگ را عامل رشد کند علمی ایران می‏داند. -بی‏‏کفایتی و بی‏تدبیری شاهان در اداره نظام اقتصادی کشور 3-علل سیاسی در این دسته‏بندی علل مرتبط با ساختار حکومتی مورد توجه قرارگرفته است و دلایل انحطاط سیاسی در دسته‏بندی زیر بیان می‏شوندبا توجه به متن سفرنامه دلایل اقتصادی شامل موارد زیر می‏شوند - رسوخ فرهنگ تعارف و رشوه در دستگاه سیاسی کشور - عدم درایت و واقع‏بینی شاهان - پیش گرفتن سیاست‏های ظالمانه و وحشیانه توسط سردمداران سیاست کشور - قدرت مطلق و نامحدود شاه به عبارت دیگر استبداد و خود کامگی حاکم بر نظام سیاسی کشور - فقدان اشرافیت به عنوان پایه‏های قدرت در تمایز و هماهنگی با شاه و مانع در جهت خود کامگی و قدرت سیاسی متمرکز - فقدان آموزش و پرورش سیاسی برای ولیعهد به گونه‏ای که ولیعهدان اکثر اوقات تا قبل از ورود به سلطنت در حرمسرا در کنار زنان و خواجگان بزرگ می‏شدند.